Zmarł Andrzej Dudziński, grafik, karykaturzysta, twórca ptaka Dudi

"Zawsze uśmiechnięty - lekko kpiąco, lekko pytająco, jakby się dziwił temu, co mówi albo co mówią mu inni. To wyraz niedowierzania, które go w pewnym sensie cechowało: +Naprawdę to widziałem? Byłem tam? Zrobiłem to?+" - napisano na stronie ZAiKS-u.

Zmarł grafik, karykaturzysta Andrzej Dudziński - poinformował we wtorek ZAiKS. Popularność Dudzińskiemu przyniosła w latach 70. seria rysunków, których bohaterem był ptak Dudi, z dystansem komentujący rzeczywistość.

Andrzej Dudziński (ur. 14 grudnia 1945 r. w Sopocie) zajmował się grafiką, rysunkiem, malarstwem, plakatem, scenografią teatralną i fotografią. Przez dwa lata studiował architekturę na Politechnice Gdańskiej, po czym przeniósł się na architekturę wnętrz i grafikę do gdańskiej PWSSP. Studia zakończył w ASP w Warszawie na wydziale grafiki w pracowni plakatu Henryka Tomaszewskiego.

Zajmował się zarówno malarstwem, jak i grafiką. Tworzył plakaty i ilustracje prasowe, takie jak postacie satyryczne. Jako student publikował satyryczne rysunki m.in. w tygodnikach "Szpilki" i "Kultura". Popularność przyniosła mu w latach 70. seria rysunków, których bohaterem był ptak Dudi, z dystansem komentujący rzeczywistość. Inną stworzoną przez niego postacią był Pokrak, który pojawiał się w "Tygodniku Powszechnym" na przełomie lat 80. i 90. "Stanisław Barańczak konsekwentnie nazwał Pokraka Sancho Pansą, skoro Dudi miał być Don Kichotem na scenie polskiej kultury" - napisał Artur Tanikowski na portalu Culture.pl

Dudziński projektował też książki, m.in. "W dolinie ciekawości" (z Magdą Dygat), "Superptak Dudi", "Kino Andrzeja Dudzińskiego", "Pokrak".

W latach 1970-72 mieszkał w Londynie, gdzie malarz i rysownik Feliks Topolski, skierował go do redakcji czasopism undergroundowych, m.in. "OZ", "Ink", "Frendz" i "Time Out".

Po powrocie do Polski dostawał zlecenia na tworzenie plakatów teatralnych i filmowych. Wykonał je m.in. do "Poskromnienia złośnicy" Shakespeare w Teatrze Rozmaitości w Warszawie (1976) i "Bruneta wieczorową porą" Stanisława Barei.

W 1977 roku Dudziński zamieszkał w Stanach Zjednoczonych, gdzie podjął współpracę z czołowymi pismami amerykańskim, m.in. "Rolling Stone", "Vanity Fair", "Newsweek", "Playboy", "Time", a także prestiżowymi wydawnictwami książkowymi. Współpraca z "The New York Times" zmusiła go do rezygnacji z tworzenia kolorowych ilustracji na rzecz czarno-białych. Do tworzenia w kolorze powrócił przy współpracy z "The Boston Globe" w latach 80.

Jak napisał Tanikowski, "Dudziński doszedł w początkach lat 80. XX wieku do formuły, którą do dziś uznaje się za jego niepowtarzalny, obrazowy styl. Wypracował go na specjalnie dobranym, czarnym papierze o chropawej powierzchni, który najlepiej poddawał się pomysłom artysty, gdy ten używał olejowych kredek szwajcarskiej firmy Caran d'Ache. Dawały one zarówno efekty rysunkowe, jak i malarskie, gdyż rozpuszczając kredkę w terpentynie można było łatwo uzyskać barwną plamę. Głęboka czerń czy nasycony granat tła wyraziście podbijały skontrastowane ze sobą, barwne motywy, sugestywnie podkreślone jaskrawym konturem. Taki właśnie jest związany tematycznie z teatrem cykl +Widzowie+, zrealizowany na wystawę w National Theatre w Londynie w 1983 roku czy seria rysunków do kalendarza IBM z 1992 roku. W popiersiach "Widzów" Dudziński dał upust swemu ironiczno-groteskowemu odczytaniu ludzkiej fizjonomii, przekształcającej się w maskę, upiorny fantom, głowę robota czy +ptakoluda+. Groteskowego charakteru przydaje tym wizerunkom skontrastowanie konwencjonalnego portretowego upozowania +modela+ z repertuarem form, wśród których pomieszano kształty organiczne z wyraziście kreślonymi wielościanami i kulami".

Publikował swe prace w wielu gazetach i czasopismach europejskich. Wykonywał prace projektowe dla korporacji, m.in. dla IBM, Deutsche Telekom, Royal Bank of Scotland.

Od 1996 roku związany był z Galerią Grafiki i Plakatu w Warszawie, a w 1999 r. rozpoczął stałą współpracę z Galerią Miejską w Tarnowie. W dorobku miał kilkadziesiąt indywidualnych wystaw m.in. w Berlinie, Genewie, Lipsku, Pradze, Tokio, Waszyngtonie i wielu miastach Polski.

Od 2013 roku był przewodniczącym Zarządu Sekcji Autorów Dzieł Plastycznych ZAiKS. W 2019 roku został Członkiem Honorowym Stowarzyszenia.

W 2012 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski "za wybitne zasługi w propagowaniu i upowszechnianiu polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej i twórczej" (PAP)

Autor: Olga Łozińska

oloz/ pat/